Orhan Birgit ile sözlü tarih görüşmesi

Abstract

1927 Kars doğumlu olan Orhan Birgit memur bir aileden gelmektedir. Babasının memuriyeti sebebiyle çocukluğu Türkiye’nin birçok bölgesinde geçer. Gazetecilik serüveni yine babasının işi dolayısıyla taşındıkları Mersin’de başlar. Profesyonel gazeteciliğe ise Tek Partili yılların İstanbul’unda başlar. Aynı dönemlerde Cumhuriyet Halk Partisi bünyesine katılır. Tek partili dönem gazeteciliğinin hem dönemin şartlarından hem de sıkıyönetimden dolayı zor olduğundan bahseder. Yazılan her şey dönemin sıkıyönetim komutanları tarafından sıkıca denetlenmektedir. O yılların gazeteciliği için yarı profesyonel, yarı amatördür der. O dönem sendika ve sosyal haklar bakımından yetersizdir ve gazetecilerin tabiriyle gazetecilik aç kalınan bir meslektir. 1946’dan sonra dernekleşmeler başlar. Menderes dönemi baştan özgürlük, yavaş yavaş yarı özgürlük, en sonunda ise baskının hakim olduğu bir dönemdir. İktidar basını kontrol altına almak için kağıt ve ilan dağıtımı tekelini kullanmıştır. 1961'deki Kurucu Meclis’te alınan kararla 195. Kanun gereğince sendikal haklar ve özgürlükler güvence altına alınır. Buna rağmen basına müdahale 12 Mart ve 12 Eylül dönemlerinde de devam eder. O dönem gazeteciliğinin sermaye sorunundan uzun uzun bahseden Birgit artık gazetelerin holdingleştiğini söyler.