Haşim Sürükli ile sözlü tarih görüşmesi 2. bölüm

Abstract

İstanbul’un 1980’li yıllardaki genel durumu ile ilgili yorumlarda bulunan Sürükli, o dönemde mesire alanları çok fazla olduğu için yabancı turistlerin de yoğunlukta olduğunu fakat şimdi durumun tam tersine döndüğünü ifade eder. Özellikle 1994 yılından sonra nüfus artar ve apartmanlaşma da ilk olarak Çamlıca’da başlar. 1994’e kadar boş olan Çamlıca eteklerinde bu tarihten itibaren yoğun imar faaliyetleri görülür ve lüks siteler inşa edilir. Bulundukları çevre gelen göçlerle kalabalıklaştıkça tanıdık simalar ve akraba ziyaretleri de azalır. Bunun sebepleri arasında büyük şehirde yaşamanın dezavantajları da vardır (11:31). Gelir seviyesinin ve yaşam standartlarının yükselmesi ile fiyatların da arttığını belirtir. Çevresinden gözlemlediği kadarı ile toplumdaki ekonomik sıkıntılara değinir ve İstanbul’da geçinmenin zor olduğunu söyler. Ev kiralarının ya da fiyatlarının günden güne artması da geçim sıkıntılarına neden olur (16:16). Çamlıca’daki mesken sayısının azlığı nedeniyle Anadolu’dan gelen göç, zaman içinde Sultanbeyli ve Dudullu bölgelerine kayar. 1990’lı yılların başında tamamen boş olan Sultanbeyli’den arsa alanlarla bölgeye göçler artar (19:19). Emlak fiyatlarının, özellikle 1999 depreminin ardından aşama aşama değiştiğini ifade eder ve bir ailenin geçinmesi için gerekli olan maddi gelirin her yıl yükselmesinin doğurduğu olumsuz sonuçlara da değinir (25:49). Toplumun kültürel ilgi alanlarının teknolojiyle doğru orantılı olarak dönüştüğünü düşünmektedir. Ailelerdeki eğitim bilincinin çok sonradan oluştuğunu ve çocukların bu konuda yeterince yönlendirilemediğini söyler. İstanbul’a gelen yakınlarının ve komşularının, kız çocuklarının eğitimi konusundaki fikirlerinin değiştiğini aktarır. İnsanların kültürlerini korumak suretiyle yaşadıkları ortama uyum sağlaması gerektiğini düşünmektedir. Eşiyle ilişkisinden bahsederken yaşadığı ve doğduğu çevrede bayanların iş hayatına dahil olmasının uygun görülmediğini de sözlerine ekler (34:45). Hırsızlık ve kapkaç gibi suçların 1980’li ve 1990’lı yıllardan sonra başladığını ve yaygınlaştığını ifade eder ve o yılları günümüzle kıyaslar (35:58). Yine aynı yıllarda din eğitiminin yetersiz olduğunu ve insanların kendi çabalarıyla kurslar açarak bu ihtiyacı gidermeye çalıştıklarını belirtir. Diyanet İşleri Başkanlığı’nın yıllar içinde çok yol kat ettiğini de dile getirmektedir (39:50). 26 yaşındayken amcasının kızıyla evlenen Sürükli, eşinden 8-9 yaş büyüktür. Kendi evliliğinden bahsederek evlilik konusundaki bazı geleneksel ön kabullere de değinir. 4 çocuğu olduğunu ve yetiştiği toplumda özellikle kız çocuklarının karma eğitim almasına sıcak bakılmadığını ifade eder (43:46). İstanbul’daki evleri, Çamlıca Camii’ne çok yakındır. Ev küçük gelmeye başladığı için Kısıklı’da aldığı bir arsaya ev inşa ederek 1998 yılında taşınırlar (45:27). Askerlikte, komutanın hizmetini görmek üzere görevlendirilir. İzmir’de geçen askerlik yıllarına dair bazı anılarından detaylı olarak bahseder. 1991 yılında terhis alan Sürükli, askerlik hayatı boyunca dini hassasiyetleri nedeniyle herhangi bir sıkıntı yaşamadığını; laiklik tartışmalarının Refah Partisi iktidarından sonra şiddetlendiğini ifade eder (53:32). Askerlik dönüşü bir komşusunun aracılığı ile Marmara FM’e girerek uzun yıllar radyonun şoförlüğünü yapar. Radyo ekonomik sebeplerden dolayı kapanınca Sürükli de buradan ayrılmak zorunda kalır. Bilim ve Sanat Vakfı’nda işe başlama hikayesinden ve kurumda yaptığı işlerden detaylı olarak bahseder (01:00:24). Bir iş arkadaşının eğitimini tamamlamak üzere açık öğretime kayıt yaptıracağını söylemesi ve kendisine de teklif etmesi üzerine açık öğretim ortaokuluna kaydolur. Ortaokulu ve liseyi bu şekilde tamamlar ve eğitim hayatına üniversitede devam eder (01:03:21). Bilim ve Sanat Vakfı’nın yapısına ve sosyal çevresine değindikten sonra vakfın kendisi ve ailesi üzerindeki olumlu etkilerinden bahseder. Ayrıca Ahmet Davutoğlu ile arasında geçen bir diyaloğu ve vakıftaki diğer eğitmenlerle ilgili bazı anılarını aktarır (01:15:54). Ardından Süleymaniye ve Vefa mahallelerinin mimari ve yerleşim yapısında gözlemlediği değişimleri anlatır (01:22:29).