Kütahya'da göçmen gruplar ve Kazan Türkleri (alan araştırması)

Abstract

Bu araştırmada göç olgusu ve bunlarla ilgili kuramlar incelenerek göçün sebepleri belirlenmeye çalışılmış, tarihi arka plan ile Osmanlı'nın son dönemindeki göç hareketleri incelenmiş ve bu döneme kadar olan göçlerle bağlantılar kurulmuş, alan araştırması ile göç edenlerle yüz yüze görüşülmüştür. Fichter, göç olgusunu "hareketlilik" başlığı ile ele almaktadır. Zaman ve mekanda gerçekleşen hareketliliğin, fizik hareketlilik ve sosyal hareketlilik olarak farklı iki yönünü belirtmektedir. Fizik hareket, genellikle göç olarak adlandırılır. Bir coğrafi alandan diğerine bir devinim olan fizik hareketlilik, çok sayıdaki kişinin bir yerden başka bir yere yerleştirilmesini, istenilmeyen kişilerin sürülmesini, ev taşınmalarını ve aynı ülke içinde bir bölgeden diğerine ya da bir ülkeden diğerine yapılan gönüllü veya mecburi sürekli göçleri de kapsar. İş veya turistik geziler, alış-veriş gezileri, işe yönelik gidiş gelişler de fizik devinim olmalarına rağmen, göç veya hareketlilik içinde düşünülmeyen durumlardır. Araştırmamızda ülke dışı fiziki hareketlilik esas alınmıştır. Antik kaynaklar Kütahya'yı Esop'un doğduğu memleket diye bildirirler ki bu takdirde Kütahya'nın M.Ö. IV. yüzyılda kurulmuş olması gerekmektedir. Kütahya sırasıyla: Yunan Şehir Devletlerine, Lidya, Persler, Büyük İskender, Frigya, Roma, Selçuklu, Moğol, Germiyan Beyliği ve Osmanlı hakimiyetlerini yaşayan çok eski bir yerleşim yeridir. Kütahya'nın bu tarihi arka planında elde edilen bilgiler ışığında, özellikle tarihi mirası ve bu tarih süreci içerisindeki göç hareketleri, yerli halkın da göçü bir toplumsal zeminde kabullenerek göçerlere sahip çıkmasında önemli bir rol oynamıştır. XIX. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğunun yaptığı savaşlarda aldığı yenilgiler Türk veya Müslüman nüfusun güvenliğini tehlikeye düşürmüştür. Kendilerini güvende hissetmeyen bu topluluklarda öbek öbek Osmanlıya doğru göç etmişlerdir. Bu topluluklar etnik bazda çok fazla olduğu için biz bunları genellemelerle ana topluluklar olarak; Kafkas, Balkan, Tatar ve Gayrimüslimlerin göçleri olarak inceledik. Alan araştırması olarak Kazan Tatarlarının yaşadığı Kütahya'nın Çavdarhisar İlçesine bağlı Efendiköprüsü Köyü'ne gidilmiştir. Burada birebir Kazan Türklerinin göç edişleri, yerleşmeleri ve yaşamları hakkında araştırma yapılmıştır.

In this study, migration and related theories of migration are examined to determine the reasons of migration.. the historical background and migration events in the last period of Ottoman Empire have been examined and links with to days events were established . Face to face interviews were made with emigrants. Fichter sees the migration fact as mobility. He states that mobility which occurs in time and environment mobility has two different aspects as physical mobility and social mobility. Physical mobility is generally considered as migration. Migration as a dynamic physical mobility included shifting from one geographic area to another, moving of a large number of people from one location to another, exhale of undesirable people, compulsory or voluntarily shifting home within a country or from one country to another . In spite of being a physical movement business or touristic trips are not considered as migration. Our study is based on mobility from one country to another. In Ancient sources Kütahya is reported as home of Ezop where he was born. Therefore Kütahya must have been established in BC IV. Kütahya is a very old settlement place where the Greek City States, Lydian, Persians, Alexander the Great, Phrygian, Romans, Seljuks, Mongols and Ottoman Empire had live respectively. The information which was obtained in the light of this historical background shows us that inhabitants of Kütahya during the historical period had always accepted the migration as a social fact and always protected and helped the emigrants. In the XIX century because of the defeats of the Ottoman armies in the wars security of Muslim and Turkish inhabitants were in danger. Therefore communities not feeling themselves safe migrated to Ottoman Empire. Since there are too many ethnic groups we generalized and studied them as the Caucasus, The Balkans, the Tatars and non-muslims. As area research we went to "Efendiköprüsü village" which is a subdivision of Kütahya Çavdarhisar district. Face to face interviews have made with Kazan Turks and their way of lives and reasons of migrations waere researched.