Bir sözlü tarih metni olarak “Pazvandoğlu Türküsü"

Abstract

Genel anlamıyla Balkanlarda özel anlamıyla Bulgaristan’da Türklerin varlığı çok eski zamanlara dayanmaktadır. Osmanlı Devleti tarafından Rumeli’ye geçiş 1352’de gerçekleşmiş olup 1453 İstanbul’un fethiyle birlikte Anadolu ve Balkanlar kesintisiz bir şekilde birbirine bağlanmıştır. Bu süreçte Rumeli Beylerbeyliği tek iken zamanla fetihlerin artmasıyla beylerbeyliği sayıları da artmaya başlamıştır. Pazvandoğlu vakasının yaşandığı dönemde Vidin Rumeli Beylerbeyliğine bağlıdır. Vidin ayanı Pazvandoğlu Osman Paşa’nın çeşitli sebep ve bahanelerle Osmanlı Devleti'ne başkaldırması ve takip eden süreçte vuku bulan olayları anlatan Pazvandoğlu Türküsü çalışmamızda sözlü tarih vesikası olarak ele alınmıştır. Bu vaka çeşitli yazılı tarih kaynaklarında da dönemin tarihçilerinin tespitleriyle kayda geçirilmiştir. Çalışmamız içinde sözlü tarih metini olarak incelenecek olan Pazvandoğlu Türküsü ile yazılı tarih metinleri içinde yer alan Pazvandoğlu hadisesinin gerçeklik bakımından birbiriyle ne kadar örtüştüğü sorusu cevaplanmaya çalışılacaktır. Türküler bağlamında sözlü ortam tarih yazıcılığı mahsullerinin günümüze ulaşma koşulları ve yine aynı bağlamda Pazvandoğlu türküsünün Vidin sözlü tarihi içindeki konumuna değinilecektir.

The existence of Turks generally in Balkans and particularly in Bulgaria goes back to immemorial times. The first Ottoman settlement in Rumeli established in 1352 and with the Conquest of İstanbul, both Anatolia and Balkans were connected to each other unceasingly. In this period, Rumeli state was only one, therefter, the numbers of states were increased as the conquests happened. During the period of Pazvandoğlu, Vidin belonged to State of Rumeli. In this study, the folk song about the rebellion of Ayan Pazvandoğlu Osman Pasha, who revolted against Ottoman Empire due to various excuses and events occured in following period, have been analysed as both text and oral historical document. This incident was also recorded by historians in various written historical sources of that period. This study aims to show correspondences between the Pazvandoğlu folk song as a historical text and Pazvandoğlu rebellion as an historical event..The reaching conditions of oral history records up to day and the role of Pazvandoğlu folk song in Vidin oral history will be considered in context of folk songs.