Bir kıyı yerleşmesinde kimlik dönüşümü:Tarihsel süreç içinde Karşıyaka’nın (İzmir) kıyı kullanımında gözlenen değişimler

Abstract

Kıyı yerleşimleri genel olarak diğer yerleşimlerden farklı coğrafi özellikler taşımaktadır. Bu tür yerleşmelerde kıyının süreç içerisindeki değişimi, bu ortamın “kullanım stratejisi” ile ilişkilidir. Kıyı kuşağındaki değişimler kente yön vererek, mimari ve kentsel dönüşümün tarihsel süreçte devingen olmasını beraberinde getirmektedir. Yerleşmelerin değişiminde bir sınır ve eşik rolü oynayan kıyı kuşağının değişimi, bu çalışmada Karşıyaka (İzmir) örneğinde tartışılmaktadır. Son yüzyıl içinde çarpıcı bir biçimde değişen, İzmir’in Karşıyaka ilçesi, görece küçük bir sayfiye yerleşmesi niteliği taşırken, sürekli büyüyüp kalıcı bir yerleşmeye dönüşmüş ve günümüzde İzmir kenti ile bütünleşmiştir. Söz konusu değişimin okunabilmesi için çeşitli yazılı ve sözlü kaynaklardan yararlanılmış; literatür araştırmasına, Karşıyaka Belediye ve Kadastro plan verilerine, arşiv kayıtlarına dayanılarak Karşıyaka’da yaşanan değişim ortaya konmuştur.

Coastal settlements generally have distinctive geographical characteristics than the other types of settlements. The change observed in such settlements is related to utilization strategy of the coastal environment. Directing the urbanization process, coastal change causes a dynamic architectural and urban transformation. Drawing a border and playing a threshold role, coastal zones are important in the change of settlement’s identity. Coastal changes and its affects in the identity of settlements are discussed in this study in case of Karşıyaka which a coastal district of Izmir, the third biggest city of Turkey with a population of four million. Karşıyaka has changed from a relatively small holiday resort of the early 20th century into a metropolitan area as a part of the city of Izmir. In this study, change of coastal Karşıyaka was examined basing on interviews with the locals, literature overview and sources in the Karşıyaka Municipality Archive