Çukurova anonim halk edebiyatı ve aşık edebiyatında sözlü tarih

Abstract

Sözlü tarih, halkı derinden etkileyen ve resmi tarihin araştırma alanı dışında kalan olay ya da kesitleri ele almaktadır. Sözlü tarihin yararlandığı pek çok kaynak vardır. Sözlü tarih kaynaklarından birini de folklorik metinler oluşturmaktadır. Çünkü tarihi olaylarla edebi metinler arasında çok eski dönemlerden beri bir etkileşim süreci söz konusu olmuştur. Tarihi olay ve olguların daha iyi anlaşılabilmesi açısından edebi ürünlerin incelenmesi gerekmektedir. Bu düşünce doğrultusunda çalışmamızda sözlü tarihle bağlantılı olduğu düşünülen Çukurova yöresine ait aşık destanları, ağıtlar ve türküler tespit edilerek sözlü tarih kapsamında incelenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde araştırma konusunun sınırları, amacı ve yöntemi hakkında bilgi verildikten sonra yörenin coğrafi, tarihi, ekonomik ve sosyo-kültürel özellikleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde sözlü tarih kavramı ve bu kavramın halk edebiyatıyla olan ilişkisi incelenmiştir. Üçüncü bölümde tespit edilen aşık destanlarının, ağıtların ve türkülerin Çukurova yöresindeki sosyal yaşamla ilgisi ve bu metinlerin yaratılması sürecinde etkili olan toplumsal olaylar açıklanmaya çalışılmıştır. Dördüncü bölümde içerik özellikleri olarak tarihi-toplumsal olaylar ve kişiler açısından ele alınmıştır. Ayrıca sözlü tarihle bağlantılı aşık destanları, ağıtlar ve türküler dörtlük sayısı, ölçü, durak, kafiye gibi biçim özellikleri bakımından da değerlendirilmeye çalışılmıştır. Beşinci bölümde ise incelenen aşık destanı, ağıt ve türkü metinlerine yer verilmiştir. Bu çalışmada sözlü tarihin kaynaklarından olan Çukurova yöresine ait folklor metinlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Sözlü tarih-folklor ilişkisinin anlaşılması açısından Çukurova örneği anlaşılmaya ve daha sonra bu konuda yapılabilecek çalışmalara örnek bir araştırma yapılmaya çalışılmıştır.

Oral history deals deeply affecting public and official history research are as outside eventor sections. Oral history has many resources. One of the oral resources constitude folkloric texts. Because there has been interaction between the historical events and literary text since ancient times. In this study, thought to be linked to oral history of the Çukurova region minstrel legends, laments and folk songs determined and have been studied. In the first part of the study, after being given information about the boundries of research subjects,purpose and methods, region's geographical, historical, economic and socio-cultural characteristics have tried to express. In the second part, the concept of oral history and folk literatüre on the relationship between the seconcepts were investigated. In the third part, have been tried to explain detected minstrel legends, laments and folk songs relations in the social life of Çukurova region which is effective during the creation of these texts social phenomena. In the fourth part as content characteristics historical-social events,time, space, are discussed in terms of people. Also linked tooral history has been studied in terms of features such as,format, minstrel legends, laments and folk songs verse number, size, stop, rhyme. In the fifth chapter examine depic, lamentand song texts are included. In this study,oral history sources of Çukurova region, which was aimed to investigate the folklore texts. In terms of understanding the relationship between oral history-folklore Çukurova is tried to be understood and then has been studied to be example for the studies on this subject sample thesis.