Orhan Eyigöz ile sözlü tarih görüşmesi

Abstract

1935 yılında Yenimahalle’de doğan Orhan Eyigöz’ün dedeleri Kırım’dan ve Kafkasya’dan göç eder. 1865 senesinde göç edenlerin bir kısmı Varna’da, bir kısmı da Köstence’de kalırlar. Bununla birlikte Plevne Savaşı’ndan sonra bir kısım göçmen de Tokat ve Bursa’ya gelir. Dedelerinin Bursa’da Yenimahalle’ye yerleşmesi sonucunda altı göbek burada yaşayan bir aileye mensup olan Eyigöz, mahallede eskiden Ermeniler, Rumlar, Tatarlar ve Museviler olmak üzere dört ırkın bir arada yaşadığını dile getirir. Mahallenin eski adı Babadağ Mahallesi’dir. Romanya’nın Babadağ kazasından gelen Tatarlar burada kurdukları mahalleye Babadağ ismini verir. Babası Refik Eyigöz 1923 yılından sonra Bit Pazarı’nda terzilik yapmaya başlar. Kendisi de terzidir. Mahallede herkes ipekçilikle uğraşır. İpek fabrikaları hakkında bilgiler veren Eyigöz, daha sonra tahsil hayatının Setbaşı Okulu’nda başladığını söyleyerek sözlerine devam eder. Yine çevredeki okullar hakkında bilgiler verir. Mahalle göçmenlerin kurduğu bir yerdedir. Geldikleri yerlerden bir şey getirmedikleri için her şeye sıfırdan başlarlar. Bu göçmen gruplarından Tatarlar sanatkardırlar ve pek çok mesleği icra ederler. Babaannesinin Yunan İşgali yıllarındaki anılarına da yer veren Eyigöz, işgal yıllarının halka pek çok zorluk yaşattığını ifade eder. Çocukluk yıllarında günde bir sefer yemek yendiğinden bahseder. O zamanlar Uludağ eteklerinden toplanan çaylar içilir. Mahallede komşuluk ilişkileri çok iyidir. Evlerde pişen yemekler komşularla paylaşılır. Halk çok mütevazıdır. 1948 yılında evlerine elektrik alırlar. Harp zamanlarında karartma uygulanır, bu sebeple kandiller aydınlatma amacıyla kullanılır. Maliyetinden ötürü mahallenin tamamı evlerine elektrik alamaz. Halkın fakir olduğu mahallede bir tek devlet memurları sigortalıdır. Onlardan başka kimsenin iş güvencesi yoktur. Daha sonraki yıllarda Bağkur’un kurulmasıyla halk emekli olur. Yine mahalleye ilk toplu taşıma aracı 1954 yılında gelir. Mahalleye radyo ise sonraki yıllarda gelir. Evlerin yükünün kadınların omuzunda olduğunu söyleyen Eyigöz, buzdolabı olmadığı için erzakların az alındığından söz eder. Mahallede dayanışmanın 1970’ten sonra modernleşme ile bittiğini vurgular. Zamanla insanlar mahalleden göç etmeye başlarlar. Yine aynı yıllarda apartmanların yayılmasıyla birlikte mahalle eski özelliklerini yitirir.