Bulgaristan Halk Cumhuriyeti'nde siyasi otorite ile ulusal Türk azınlığı arasındaki güç ilişkileri bağlamında Belene Toplama Kampı (1985-86)

Abstract

Bu çalışma; bugüne kadar sosyal bilimler tarafından incelenmemiş olan Bulgaristan Halk Cumhuriyeti'nde 1985-86 dönemindeki Belene Toplama Kampı olgusunu incelemek amacıyla, Belene Toplama Kampı'nın (1985-86) toplumsal güç ilişkileri bakımından nasıl anlaşılır kılınabileceği sorusu üzerine, 20 kamp mağdurundan sözlü tarih yöntemiyle toplanmış olan verilerin holigrafik analiziyle gerçekleştirildi. Çalışmanın kavramsal çerçevesi; Foucault'nun güç ilişkileri yaklaşımından "sorunsallaştırma, güç ilişkisi, yönetim" ve asimilasyon kuramlarından "asimilasyon, kültür-kırımı, ayrımcılık, sınır-dışına sürme" vb. gibi kavramların işe vuruk hale getirilmesi ve çalışma kapsamında önerilen "ad-kırımı, Türkiyecilik, potansiyel direnç etiketlemesi" gibi yeni kavramların sunulmasıyla oluşturuldu. Belene Toplama Kampı (1985-86) olgusu; ağırlıklı olarak 20 kamp mağduru tanık-katılımcının sözlü tarih anlatılarından elde edilen verilere dayanılarak üç açıdan incelendi: Birincisi: Belene Toplama Kampı (1985-86), Bulgaristan Halk Cumhuriyeti'nde siyasi otorite ile ulusal Türk azınlığı arasındaki güç ilişkileri (asimilasyon, kültür-kırımı, ayrımcılık, sınır-dışına sürme vb. uygulamalar ve Türkiyecilik, direnç, uyum vb. tepkiler) bağlamında incelendi. Ayrıca Belene Toplama Kampı'nın 1985-86 döneminde açılması ve kapatılmasının uluslar arası gelişmelerle (SSCB'de Çernenko'nun yerine Gorbaçov'un gelişi ve BBC, Özgür Avrupa Radyosu, Almanya'nın Sesi vb. kuruluşlar temelindeki "dünya kamuoyu"nun baskısı) de doğrudan bağlantılı olduğu gösterildi. İkincisi: Belene Toplama Kampı'nda (1985-86) yeme-içme, ısınma, tuvalet, temizlik, giyim gibi fiziksel özellikler ve kampta tutukluların sayısı ve etnik kökeni, kural ve cezalar, çalışma, şiddet, ilişki ve etkileşimler, kültür-kırımının görünümleri ve tutukluların tepkileri gibi toplumsal özellikler incelendi. Üçüncüsü: Belene Toplama Kampı (1985-86) olgusu ve tanıklığının günümüzde nesneleştirilme durumu incelendi. Bugün söz konusu nesneleştirmenin birkaç alanla sınırlı olduğu söylenebilir. Bu alanlar; kamp mağdurları tarafından kurulan BAHAD, Avrupa Parlamentoları ve Konseyi'nde BAHAD'ın kamp mağdurları adına hak arayışı çabaları, birkaç anı kitabı, bazı şiirler, gazete röportajları, sohbetler, kamp mağdurlarının verdiği bazı konferanslar vb.'dir. Çalışma; "Belene Toplama Kampı'na (1985-86) İlişkin Bir Model Denemesi" ile tamamlanmıştır. Çalışma kapsamında oluşturulan sözlü tarih anlatılarından elde edilen bulgulara dayanılarak oluşturulan model, Belene Toplama Kampı (1985-86) olgusuyla ilişkili bazı olaylar ve süreçlerle ilgili henüz yapılmamış kavramsallaştırmalar ve ortaya çıkarılmamış ilişkilerle ilgili eksikliği bir ölçüde giderebilmek amacıyla oluşturulmuştur.

This study has been constituted by the purpose to research the Belene Concentration Camp case in the period of 1985-86 in People's Republic of Bulgaria which before was not studied by social sciences, with the holographic analyzing of data collected with oral history method from 20 victims of camp, on the question how Belene Concentration Camp (1985-86) can be understood in respect to social power relations. The conceptual framework of study has been constituted by making operational the concepts such as "problematization, power relations, government" from Foucault's power relations approach and "assimilaton, culturecide, discrimination, deportation" ect. from assimilation theories and by proposing the new concepts such as "namecide, Turkeyism, potential resistance labeling" within the scope of study. The Belene Concentration Camp (1985-86) case has been studied in three ways, predominantly based on data derived from the oral history narratives of 20 witness-participants: Firstly: Belene Concentration Camp (1985-86) has been studied in the context of power relations (assimilation, culturecide, discrimination, deportation ect. implementations and Turkeyism, resistance, compliance ect. reactions) between political authority and national Turkish minority in People!s Republic of Bulgaria. Furthermore it has been revealed that re-opening and closing of Belene Concentration Camp in the period of 1985-86 was directly related with international developments (Gorbachev's coming as Party Secretary instead of Chernenko in USSR and the pressure of "world public opinion" based on BBC, Radio Free Europe, Voice of Germany ect. institutions). Secondy: It has been studied the physical characteristics such as food-drink, warming, toilet, hygiene, clothing etc. and the social characteristics such as the number of arrestees in the camp and their ethnos, rules and punishments, working, violence, relations and interactions, aspects of culturecide and arrestees reactions etc. in Belene Concentration Camp (1985-86). Thirdly: The objectification situation of Belene Concentration Camp (1985-86) and testimony in today has been studied. It seems to be that the objectification is limited with some fields. That fields are BAHAD constituted by the camp victims, BAHAD's quest for rights on behalf of the victims of camp in Europe Parliaments and the Council, some memory books, some poems, newspaper interviews, conversations, some conferences giving by the victims of camp. The study has been concluded with "A Model Testing Related to Belene Concentration Camp (1985-86)". The purpose of model based on findings attained from oral history narratives within the scope of study is partially to reduce the lacking regarding with yet unconstituted conceptualizations and undiscovered relations about some events and processes related with the Belene Concentration Camp (1985-86).