Orhan Sağnak ile sözlü tarih görüşmesi

Abstract

1914 yılında İstanbul’da doğan Orhan Sağnak’ın babası Mızıka-i Hümayun’dan emeklidir. Babası emekli olunca çiftçilik yapmak ister ve Pendik’e yerleşirler. Pendik’te Rumların çok olduğundan bahsederken Pendik için Rum diyarı tabirini kullanır. Pendik’te sadece Rum ilkokulu vardır ve kendisi bu okula gitmez. Kartal’daki ilkokula devam etmek ister fakat Rum çetelerinden ve uzaklıktan dolayı gidemez. Çocukluk dönemi İstanbul’un işgal yıllarına denk gelir ve görüşmede işgal kuvvetlerinin askerlerinden bahseder. İstanbul’un kurtuluşuna tanık olan Sağnak, ordunun İstanbul’a girmeden önce Pendik civarında konakladığını anlatır. Cumhuriyet’in ilanından sonra Rumlar mübadele ile Yunanistan’a gider. Rumların yerine Yanya’dan gelen göçmenler yerleştirilir. Türk nüfusun artmasıyla Türk ilkokulu açılır ve 1923 yılında Zükür ve İnas İptidai’sine gitmeye başlar. İlkokula geç başlar fakat sınıf atlayarak erkenden bitirir. Görüşmede okulun fiziki durumundan, öğretmenlerinden, aldığı derslerden, nasıl giyindiklerinden bahseder. Eyüp Ortaokulu'na devam ederken İngilizlerin 16 Mart’ta şehit ettikleri askerleri her sene andıklarını ve Eyüp Sultan’daki kabirlerini ziyaret ettiklerini belirtir. 1933 yılında İstanbul Erkek Lisesi’nden mezun olduktan sonra Ankara’da Yüksek Ziraat Enstitüsü’ne kabul edilir. Cumhuriyet’in onuncu yıl kutlamalarına Ankara’da katılır. Tören, Ankara’da Gazi Terbiye Enstitüsü’nün önündeki alanda yapılır ve insanlar törene katılmak için, köylerden kağnılarla gelir. Törende Atatürk’ün Onuncu Yıl Nutku’nu dinler.